Studio de Bakkerij zoekt altijd naar meerwaarde

Maarten Bakker, oprichter en artistiek leider van Studio de Bakkerij, sprak op de Special Arts Inspiratie- en netwerkbijeenkomst netwerkbijeenkomst op 29 november 2016 over waardecreatie. Dit blog is gebaseerd op zijn bijdrage aan die dag.

Zowel op de basisschool als op de middelbare heb ik niet zo’n leuke tijd gehad. Ik viel buiten de boot. Ik werd gepest en mijn klasgenootjes vonden mij wonderlijk, omdat ik niet dacht zoals zij. Ik had geen merkkleding en geen Gameboy. Het anders, onorthodox denken zat er bij mij al vroeg in.
Toen ik op de middelbare school meedeed met een toneelstuk en daarvoor applaus kreeg, toen veranderde er wat. Niet dat het applaus mij heel veel deed, maar er veranderde iets in het gedrag van de kinderen om mij heen. Het wonderlijke wijzigde in iets bijzonders. Sindsdien wist ik dat wat ik kon en deed (niet in de pas lopen) waardevol was. Na de middelbare school ben ik op de toneelacademie in Maastricht terechtgekomen. Daar begon het gevecht opnieuw. Ik deed dingen niet zoals gewenst. Ik was niet de ideale leerling. Ik was ook commerciëler dan mijn medestudenten. Ik vond geld weldegelijk belangrijk en ik vond dat je wél duizend dingen tegelijkertijd kunt doen en toch focus kunt hebben. Ik zoek nog steeds naar mogelijkheden, wegen die er nog niet zijn. Dat is spannend en dat trekt mensen aan.

Midden in de crisis ben ik Studio de Bakkerij begonnen. Iedereen om me heen verklaarde mij voor gek. Maar ik opende geen theater, maar een culturele huiskamer, waar ideeën welkom zijn en ontmoetingen centraal staan.
Mijn buren op de Bergweg hebben ook een theater. Een waarin iedereen zijn laatste voorstelling speelt, zoals mijn vader altijd zei. Het is een uitvaartonderneming. In eerste instantie lijken wij helemaal niets gemeen te hebben. Bij ons komen de mensen voor hun plezier, bij m’n buurman niet. Bij ons is de koffie heerlijk, bij hen blijft het een ‘uitvaartbakkie’. Wij zijn kleur en levendigheid, zij zijn grijs en stilte. Toch wilde ik iets met hen. We zijn met elkaar gaan praten en toen zagen we dat we allerlei dingen gemeen hebben: we zijn beiden dienstverlener; we willen beiden dat wie er bij ons over de drempel komt zich fijn voelt; we willen dat iedereen zichzelf is; we werken allebei met emoties; we willen gasten de ruimte geven ook hun eigen verhaal te vertellen. Meer dan verwacht lijken we dus op elkaar. Binnenkort gaat de tweede voorstelling die we samen maakten in première: De helden van de heilige nacht, een samenwerking tussen bewoners en diverse ondernemers aan de Bergweg in Rotterdam. Een voorstelling die deels wordt gefinancierd door de uitvaartonderneming. Zij willen iets terugdoen aan de wijk door ons te ondersteunen. Wij brengen ons publiek weer in contact met hen om de drempel te verlagen. Een win-winsituatie. Wij creëren waarde voor elkaar.

De moeite die wij doen om samenwerking te zoeken in de wijk zorgt ervoor dat we projecten kunnen doen die ik nooit alleen had kunnen bedenken. Het bezorgt het theater nieuw publiek en de wijk saamhorigheid. Bovendien levert het de financiële partners op dat ze kunnen zeggen dat ze bijdragen aan een betere samenleving. Waarde kun je op zóveel manieren invullen. Uiteraard zijn de financiën van grote waarde voor ons. Hoe vaak droom je niet van het winnen van een groot geldbedrag in een loterij? Toch heeft het geldgebrek geleid tot waar ik nu ben. Het theater was anders geweest als ik het vijf jaar geleden had kunnen financieren met een grote zak geld. Het gebrek aan geld heeft ervoor gezorgd dat ik écht ben gaan kijken en écht ben gaan luisteren naar de mensen om mij heen, naar buurtbewoners, naar partners. En zo heb ik een plek gecreëerd waarin mensen en bedrijven willen investeren.

Vier jaar geleden had ik net genoeg geld om een tribune te maken met 50 zwarte Ikea-stoeltjes. Niet alleen de stoelen maakten krakend geluid, maar vooral het publiek liet van zich horen: de stoeltjes vond men het minste van het theater. Daar kreeg men pijnlijke billen door. Ik had geen geld voor een nieuwe tribune, maar ik dacht: als het publiek graag een nieuwe tribune wil hebben, moet het publiek het ook maar zelf betalen. Dus toen zijn we een crowdfunding gestart.
Ik wist dat ik er een wonderlijke draai aan moest geven. We noemden het project ‘Help de billen van de Bakkerij’. We gokten op de gunfactor en maakten een zwaar amateuristisch filmpje. We vroegen bevriende dichters de oude stoelen te voorzien van een dichtregel en verkochten de stoelen. De stoeltjes kostten vijf jaar geleden 7 euro en leverden nu na 4 jaar gebruik, compleet met dichtregel, het 20-voudige op. Er werd verder een billenbarbecue voor de wijk georganiseerd en alle donateurs werden getrakteerd op een billenbal toen de tribune werd onthuld. We horen nog steeds positieve geluiden over hoe leuk die actie was.

Als ik een zak met geld had gehad, had ik in één keer een mooie tribune kunnen kopen. Dit hele billenproject heeft echter zoveel méér opgeleverd dan alleen maar geld om een nieuwe tribune te kopen. Het heeft een verhaal opgeleverd. Die tribune is van de wijk, van het publiek. Bij alles wat ik doe, voorstelling maken, iets organiseren, denk ik: wat kan ik doen om het meer te laten zijn dan het in basis is? Hoe kan ik het meerwaarde geven? Die tribune heeft een aanschafwaarde van viereneenhalfduizend euro. Alle waardering en alle reuring die we met onze billenactie hebben gecreëerd is niet in geld uit te drukken. Maar het is me veel meer waard dan 4500 euro. Als je op zoek gaat naar de meerwaarde van alles wat je doet zorgt dat ervoor dat je organisatie ook van meerwaarde wordt voor je omgeving. Studio de Bakkerij is zoveel meer dan een gewoon theater, omdat wij samen met de buurt en onze partners er zoveel meer van maken.