Gezien dubbelvoorstelling: Film 'Mijn witte hemd' en theatervoorstelling 'Zusje' van Carte Blanche

De voorstelling begint met het vertonen van de film Mijn witte hemd. 70 minuten prachtige beelden waarin ingezoomd wordt op het moeizame proces van Rob Krikke om toe te werken naar de voorstelling Zusje. Rob heeft het syndroom van Down en  is acteur bij het theatergezelschap Carte Blanche. De dood van Robs zusje laat hem niet los. Dat is de aanleiding geweest om daarover een voorstelling te maken. Mijn witte hemd is dus een film over een proces om tot een voorstelling te komen. Ik zie intieme beelden van Rob die worstelt met het spelen van een rol om de gruwelijke werkelijkheid te kunnen overstijgen. Ik merk dat ik regelmatig in verwarring ben. Wat is werkelijk en wat is gespeeld? Wat is leven en wat is theater? Wie is Rob en wat speelt de acteur Rob? Wie is Liesbeth Reeser in de rol als zijn zusje en waar wordt haar frustratie in het aansturen van Rob werkelijkheid?

Ik hoop dat de voorstelling die ik na de film ga zien daarop antwoorden geeft. In de pauze hoor ik nogal wat afkeurende opmerkingen over de film. Met een grijns op mijn gezicht bekijk ik het aanwezige publiek en vergelijk dat in gedachten met het publiek dat doorgaans op het Film Festival Rotterdam aanwezig is, daar waar de film zijn première beleefde.

Dan is het tijd voor waar het om draait: de voorstelling Zusje. Binnen twee minuten gooit Rob de handdoek in de ring en loopt het toneel af. Is dit onderdeel van de voorstelling of gebeurt hier iets wat je kunt rekenen tot ‘het ergste scenario’?
De tegenspeelster van Rob, Liesbeth Reeser, schakelt – slinks – de vader van Rob in die samen met zijn moeder in de zaal zit. Er wordt wat gegrinnikt in de zaal. Ik hoor opmerkingen dat het wel goed komt en ondertussen heb ik medelijden met actrice Liesbeth Reeser. Dat wat ik zag in de film is, uitvergroot, hier in de realiteit aan de orde. Rob wil stralen als acteur maar kan niet omgaan met de emoties die dit stuk bij hem oproepen. Hij spreekt het publiek na terugkomst kort toe. Het is hem te moeilijk. Hij wil niet nog een keer zijn zusje zien doodgaan.  Hij gaat vervolgens zijn eigen gang. Realiteit of theater?
Ik bevind me in een ongelooflijk dilemma. Ik heb van een prachtige avond genoten. Ik heb mooie waardevolle dingen gezien. Ik heb meer vragen gekregen dan antwoorden. Dat is toch ook altijd weer een verrijking.
Liesbeth Reeser heeft alles op alles gezet om deze voorstelling tot een goed einde te brengen. Het applaus kan ze amper in ontvangst nemen en de knuffels waar Rob mee overladen wordt zijn wellicht een spreekwoordelijke druppel voor haar om heel snel met Rob het podium te verlaten. Ook in haar rol bespeurde ik een vermenging van spel en realiteit. Haar inzet en improvisatievermogen verdienen een diepe buiging.
 

Een dag later denk ik na over de avond. Er spelen verschillende zaken door mijn hoofd. Ten eerste ben ik geen voorstander van het herhaald beleven van een trauma. Dat gebeurt wel door het script van deze voorstelling. Keer op keer gaat Zusje dood en moet Rob, als acteur, adequaat actie ondernemen. Ten tweede, putten uit ervaringen om het acteren diepgang te geven, vereist abstractie-vermogen. Blijkbaar kwam alles voor Rob nog steeds te dicht bij en dat rechtvaardigt voor mij de woorden van Rob toen hij terugkeerde op het podium: het is te moeilijk.

Of Carte Blanche deze voorstelling nog een keer op de planken zet? Geen idee. Mocht het wel zo zijn, in combinatie met het vertonen van de film, dan hoop ik dat de zaal weer net zo vol zit. En Liesbeth Reeser, ik hoop dat je mijn schriftelijke applaus in ontvangst wilt nemen. Je hebt het verdiend, net als Rob.

Jonaske de Ruiter, beeldend kunstenares

Gezien: 2 april 2016, Pand-P te Eindhoven
Titel: Mijn witte hemd, een film over het proces van het maken van de voorstelling Zusje
Regie en camera: Dré Didderiëns
en
Titel: Zusje, een theatervoorstelling van Carte Blanche, Eindhoven
Spel: Rob Krikke en Liesbeth Reeser
Website: www.carteblanche.nu 
               www.mijnwittehemd.nl